موسی مبرقع

موسی مبرقع

بقعه و بارگاه امام زاده موسی مبرقع
نام	موسی بن محمد الجواد(ع)
کنیه	ابو جعفر، ابو احمد
زادگاه	مدینه
درگذشت	۲۲ ربیع‌الثانی سال ۲۹۶ ق
مدفن	قم
محل زندگی	مدینه (تا شهادت پدر)، کوفه، کاشان، قم
لقب(ها)	مبرقع
پدر	امام جواد(ع)
مادر	سمانه مغربیه
مختصات مدفن
امامزادگان مشهور
عباس بن علی، زینب کبری، فاطمه معصومه، سید محمد، شاهچراغ سایر امامزادگان

موسی مُبَرْقَعْ (متوفای ۲۹۶ق) فرزند امام جواد(ع) و برادر کوچک‌تر امام هادی(ع) است. وی اهل علم بوده و روایاتی را از امام جواد(ع) نقل کرده است. مدفن وی در قم است. او را به جهت پوشاندن چهره‌اش با نقاب، مُبَرقَع می‌نامیده‌اند. موسی مبرقع، جد سادات رضوی است. معروف است که خاندان سادات بُرقعی قم و اطراف ری به او منسوب‌اند. مزار وی در محله چهل اختران قم مورد زیارت و تکریم شیعیان است.

نام، لقب و کنیه

نام او موسی است که به موسی مُبَرقَع شهرت دارد. گفته شده که وی برای شناخته نشدن، صورت خود را با نقاب (بُرقَع) می‌پوشاند به‌همین جهت به او مُبَرقَع گفته‌اند. از کنیه‌های ذکر شده برای وی، می‌توان به ابواحمد و ابوجعفر اشاره نمود.

زندگینامه

امام جواد (ع)

پیامبر اکرم                                                             حضرت فاطمه‌       امام علی                                                                                   امام حسین                                                                     امام سجاد                                                                         امام محمد باقر                                                                             امام جعفر صادق                                                                           امام موسی کاظم                                                                     امام رضا                                                           سمانه مغربیه       امام جواد                                                                                                                                                                   امام هادی(ع)     موسی مبرقع     حکیمه     زینب     فاطمه     خدیجه                                                                         امامه   ام کلثوم   ام محمد   ابواحمد حسین   ابوموسی عمران

موسی فرزند امام جواد(ع) و مادرش سمانه مغربیه همان مادر امام هادی(ع) است. میان مورخان در تعداد و اسامی فرزندان امام جواد(ع) اختلافاتی وجود دارد؛ با این وجود همه آنها موسی مبرقع را جزء فرزندان ایشان برشمرده‌اند. وی دو سال بعد از امام هادی(ع) در سال ۲۱۴ در مدینه به دنیا آمد. موسی در خلق و خو به مادرش شباهت داشت. موسی تا زمان شهادت امام جواد(ع) در آنجا اقامت داشت و بعد از آن به کوفه رفت و مدتی را در این شهر سپری کرد و در سال ۲۵۶ق برای سکونت، قم را برگزید و به آنجا مهاجرت کرد؛ البته برخی از اهالی شهر به جهت عدم شناخت، او را اخراج کردند و او به کاشان رفت، و در آنجا مورد تکریم عبدالعزیز بن ابی دلف قرار گرفته و به وی خلعت و مَرکَب بخشید و حقوق سالیانه برای وی مشخص نمود. بعد از مدتی مردم قم از این عمل خود پشیمان گشته و خواستار بازگشت موسی به قم شدند.. وی در ۲۲ ربیع‌الثانی سال ۲۹۶ هجری در قم رحلت کرد. در محله چهل اختران به خاک سپرده شد.

جایگاه حدیثی موسی

موسی با علم حدیث و درایه آشنا بود و همچنین راوی حدیث بوده است. علمای شیعه به عدالت، وثاقت و دیانت موسی مبرقع اعتراف کرده و برخی از راویان حدیث که هیچگاه از افراد ضعیف و غیر ثقه روایت نمی‌کنند از او روایت کرده‌اند. شیخ کلینی در کتاب کافی، شیخ طوسی در کتاب تهذیب، شیخ مفید در الاختصاص، و ابن شعبه حرانی در کتاب تحف العقول از وی حدیث نقل کرده‌اند. یحیی بن اکثم نیز به وی نامه‌ای نگاشته و از وی در مورد مسائلی نظر خواسته است.

جد سادات رضوی

موسی مبرقع جد سادات رضوی به شمار می‌آید و نسب آنها به موسی می‌رسد، سادات رضوی در کشورهای مختلف از جمله ایران، هند، پاکستان، افغانستان، عراق، شام و غیره زندگی می‌کنند.

مهاجرت خواهران موسی به قم

گفته شده وقتی موسی به قم آمد خواهرانش زینب، ام محمد و میمونه نیز به نزد او در قم آمده و ساکن شدند و در همانجا رحلت کردند و در کنار حضرت معصومه به خاک سپرده شدند.

بقعه و بارگاه

تاریخ بنای بارگاه موسی مبرقع سال ۹۵۰ق و بانی آن شاه طهماسب صفوی است. معمار این بنا "استاد سلطان قمی" از مشاهیر معماری دوره صفویه است که نام وی در زیارتگاه ضبط شده است. در سال ۹۵۳ق به دستور شاه طهماسب صفوی سقفی بسیار مرتفع از آجر بر این بقعه زده شد.

چهل اختران

تعدادی از فرزندان و نوادگان موسی مبرقع در بقعه خانوادگی وی در کنار مرقدش معروف به چهل اختران مدفون می‌باشند. اسامی ۱۴ نفر آنها در تاریخ قم آمده است. مشهور است که در این بقعه چهل زن، چهل مرد و بیست و پنج کودک (در مجموع صد و پنج نفر) دفن شده‌اند.

امامزاده زید

در نزدیکی مقبره موسی مبرقع امامزاده‌ای از نوادگان امام سجاد(ع) به نام زید بن علی نیز مدفون است. بنای این امامزاده عمارتی است که گنبدی کوچک از آجر به شکل کلاه خود بر فراز آن به چشم می‌خورد و به سده نهم تعلق دارد. فیض قمی نسب او را با ۹ واسطه به امام سجاد(ع) رسانده است. به نظر برخی امامزاده علی اکبر مدفون در تهران (چیذر) جد وی است.

آثار درباره او

• البدر المشعشع در احوال ذریة موسی المبرقع، نوشته: حسین نوری طبرسی
• ترجمه موسی المبرقع (کتاب)|ترجمه موسی المبرقع، تألیف محمد کجوری طهرانی.
• اضواء علی حیات موسی المبرقع و ذریته، تألیف فرزند مرحوم حاج سید علینقی کشمیری.
  
• ستاره درخشان آسمان امامت و ولایت، تألیف سید مصطفی برقعی.
  

نگارخانه

• ورودی آستانه امام زاده موسی مبرقع

• نمایی از ضریح و آینه کاری زیر گنبد امامزاده موسی مبرقع

• بخشی از آینه کاری امامزاده موسی مبرقع

• آیت الله صافی گلپایگانی در حال نماز خواندن کنار ضریح امامزاده موسی مبرقع

• آیت‌ الله نوری همدانی در مراسم غبارروبی ضریح امامزاده موسی مبرقع

پانویس

منابع

پیوند به بیرون